Safa Kutlu | Çad - Kuraklık, yokluk, hızlı nüfus artışı ve kirlilik içilebilir temiz su kaynaklarını tehdit ediyor. Milyonlarca insanın sağlıklı suya sahip olamadığı dünyamızda kitlesel hastalıklar giderek artıyor. Temiz su kaynaklarının azalmaması için ciddi ve uygulanabilir önlemler alınmazsa insanların karşı karşıya olduğu tehlikeler daha da artacak. Özellikle Afrika ve Asya bölgesi başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde insanlar günlük su ihtiyaçlarını karşılayabilmek için kilometrelerce yürümek zorunda kalıyor.
Su yürüyüşleri
Burası Çad’ın başkenti N'Djamena’ya (Encemine) 150 km, en yakın şehir merkezi Massaguet’e de 35 km uzaklıkta olan Al Maharak köyü. Köylerde su yürüyüşleri hayatın en önemli kısmını oluşturuyor. Kadınlar sabah namazıyla (yerel saate göre sabah 5) yola çıkıyor. Bebekleri köyde kalan küçük kız çocuklarına ya da yaşlılara emanet ediyor. Su yürüyüşünü kendisinden sonra devam ettirecek kız çocuklarını da yanına alarak yaya, eşek ve deveden oluşan küçük bir kafileyle yağmur zamanlarında oluşan su birikintisine gidiyor. İkindi vaktine doğru ise köye varmış oluyor.
Akan su görmemiş insanlar!
Yaklaşık 820 kişiden oluşan köyün büyük kısmı akan bir suyu görmemiş. Köyün bütün haneleri çamaşır yıkarken, su içerken, yıkanırken, evini temizlerken, hayvanlarını sularken, küçük bahçelerinde mahsul yetiştirirken gönül rahatlığıyla suyu kullanamamış. Yıllarca kıtlıktan dolayı hep idareli ve kanaat getirerek kullanmışlar suları.
“Güzel İnsanlar”
Al Maharak köyüne ulaşan “Güzel İnsanlar” grubu, köyde bir hafta geçirdikten sonra köy halkından dinleyerek duyuyor bu bilgileri. İHH İnsani Yardım Vakfı aracılığıyla su kuyusu açmak için gittikleri köyde, “Diğer köylere de birer su kuyusu açmalıyız” diyerek kampanyayı büyütüyorlar. Köye sondaj aleti ve ekipmanlar getiriliyor. Ve suyun ilk çıkışını ve çocukların sevincini kameraya kaydediyorlar.
Güzel İnsanlar ekibini temsilen köye gelen Yazar Hikmet Anıl Öztekin suyun çıkacağı andan hemen önce duygularını şu şekilde anlatıyor:
“2 gündür elle çarkı döndüre döndüre metrelerce indik. Su yok. Su hala yok ve yerin altında metrelerce derinlikteyiz. Demir boru da bitmek üzere. Pes mi edeceğiz? Tabi ki hayır. Bu çocukların umudu bu topraktan bugün su çıkartacak. O su gelecek inşallah. Hayatında yağmur dışında akan su görmeyen bu köydeki 820 kardeşimiz için o su Allah’ın izniyle bugün gelecek.”
Su ile birlikte hayatları değişti
Su kuyusunun açılmasıyla insanların hayatı hızlıca değişti. Bunlardan biri de 35 yaşındaki Ali. Ali, temel geçim kaynağı olan hayvancılığı su olmadığı için yapamıyordu. Kuyu açıldıktan sonra ise “Hayvancılık yapamıyorum, bu yüzden de çalışmak için her gün 35 km uzaklıkta en yakın şehir merkezindeki çarşıya gidiyordum. Artık suyumuz var ve köyümüz için çalışacağım” ifadelerini kullandı.
Köydeki çocuklardan İkşa da “Annemi gündüzleri evde göremiyordum. Annem şimdi evimizde. İlk kez akan bir su gördüm. Sularımız artık kokmuyor. Artık yıkanabiliyorum” diyerek duygularını ifade etti.
Her gün su yürüyüşüne çıkan Havva: “Sabah erkenden 4 saat su almaya gidip bidonla 4 saat evime gelirdim. Hava kararmadan yemeğimizi hazırlardım. Şimdi su köyümüzün ortasında. Çocuklarımla ilgilenmeye vakit bulabiliyorum. Evimi düzenliyor, temizliyorum. Su için kaybettiğim zamanı ailemle geçiriyorum.”
Köyün en büyüklerinden 81 yaşındaki Hüseyin amca: “Bu köyde daha önce hiç su olmamıştı. Kadınlar 3-4 saat yol giderdi. Bu köy ilk kez su gördü. Her gün köyümüz bayram yaşıyor gibi olacak.”
15 köye 15 su kuyusu
Güzel İnsanlar kendilerini, “Güzel yaşamaya çalışan hem kendi hayatını hem de başkalarının hayatını güzelleştirmek isteyen herkese aittir” diye tanımlıyor. Çad’da, Türkiye’den gelen bağışlarla 15 köyde 15 su kuyusu açmak istiyorlar. guzelinsanlar.org üzerinden çalışmalarını yürütüyor. Sosyal medyada bir araya gelen gönüllülerin kuraklığın en çok yaşandığı bölgelerde su ihtiyacını gidermek için kurduğu bir birliktelik. Bağlı olduğu bir kurum, yapı, düzen, kişi yok. İlk olarak su kuyusuyla başlayacağı proje tamamlandıktan sonra her sene katarakt ameliyatları, görme/işitme engellilere yönelik projeler, yetim çocuklara yardım çalışmaları gibi farklı projelerle insanlara dokunmayı hedefliyor.
Su kuyuları 7 bin 500’e yaklaştı
Güzel İnsanlar’ın açacağı su kuyuları ile birlikte İHH İnsani Yardım Vakfı’nın 26 ülkede açtığı su kuyuları 7 bin 479’ye ulaşacak.
