Filipin Hükümeti ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MILF) arasında başlatılan barış sürecinin bir parçası olarak 2013’te kurulan Bağımsız Gözlemci Heyeti (TPMT), Ekim 2012’de Bangsamoro’da imzalanan Genel Çerçeveli Anlaşma’nın Normalleşme Ek Yasası neticesinde 25 Ocak 2014’te Kuala Lumpur’da taraflar arasında yeni bir anlaşmaya varıldığını duyurdu.

Görevi barış süreci kapsamında imzalanan bütün anlaşmalar, özellikle de Ekim 2012’de Bangsamoro’da imzalanan Genel Çerçeveli Anlaşma ve dört ekinin uygulanmasıyla ilgili gözlem yapmak ve rapor vermek olan Gözlemci Heyet’in başkanı Alistair Mac Donald gelinen aşamaya ilişkin, "Meslektaşlarım ve ben GPH ve MILF heyeti başkanlarını Normalleşme Ek Yasası’nın bu başarılı neticesinden ötürü kutluyor ve bu Mindanao’da kalıcı bir barışa götürecek yolu sevinçle karşılıyoruz.” açıklamasını yaptı.

"Önümüzde gidilecek daha çok yol var,” diyen Mac Donald, “Eminiz ki Genel Çerçeveli Anlaşma ve eklerini uygularken karşılaşılacak pek çok zorluk olacaktır. Ama iki tarafın da gösterdiği sebat ortada ve barışa giden yolda emin adımlar atıldı.” şeklinde konuştu.

Mac Donald Kuala Lumpur’daki bu tarihi başarıyla birlikte TPMT’nin imzalanan anlaşmaların uygulamasıyla ilgili gözlem çalışmalarını Bangamoro Şura’sının ve 2016 Bangsamoro Hükümeti’nin kurulması yönünde, bunda payı olanlarla birlikte elde edilen kazanımları ve karşılaşılan engelleri saptamak ve taraflarla kamuyu bilgilendirmek suretiyle daha kapsamlı bir şekilde sürdürebilecek.

Tarihçe

TPMT, Filipin Hükümeti (GPH) ve Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MILF) tarafından taraflar arasında imzalanan barış anlaşmasının 15 Ekim 2012’de Bangsamoro’da imzalanan Genel Çerçeveli Anlaşma’da öngörüldüğü üzere uygulanışını gözlemlemesi amacıyla kurulmuştur. TPMT’nin ikisi Filipinli STK’lardan ikisi uluslararası STK’lardan (her biri her iki taraftan biri tarafından aday gösterilip iki tarafın da onayladığı) ve biri TPMT başkanlık, toplantıya çağıran ve sözcülük etmek üzere “uluslararası alanda muteber bir şahsiyet” (her iki tarafın da ortaklaşa aday gösterdiği) olmak üzere 5 üyesi bulunmaktadır.

TPMT’nin iki ayda bir veya gerektiğinde toplanması ve başta Bangsamoro’daki Genel Çerçeveli Anlaşma ve ekleri olmak üzere taraflar arasında imzalanan bütün anlaşmaların uygulanışını gözlemlemesi, değerlendirmesi ve ölçmesi gerekmektedir.

Bağımsız bir kurum olan TPMT’nin masrafları Avrupa Birliği’nin verdiği bir fondan karşılanmaktadır.

TPMT’nin beş üyesi şunlardır:

Mindanao İnsan Hakları Eylem Merkezi Başkanı ZainuddinMalang,
İHH İnsani Yardım Vakfı Başkan Yardımcısı Hüseyin Oruç
Asya Vakfı Ülke temsilcisi Steven Rood
Barış Enstitüsü Başkanı Gaston Z Ortigas
Eski AB Filipinler Büyükelçisi (2006-2011, şu an emekli) Başkan Alistair Mac Donald